Tweet
20 năm phát hành
QUÂN SỬ KHÔNG QUÂN VNCH
QUÂN SỬ KHÔNG QUÂN VNCH
Nguyễn Hữu Thiện
(trích LÝ TƯỞNG Úc Châu số kỷ niệm Ngày Không Lực 1 tháng 7, 2025)
Về một bài viết...
Cách đây gần hai năm, vào mùa thu bắc bán cầu, cựu Trung tá KQ Võ Ý, người đã đóng góp nhiều tâm huyết, công sức trong việc thực hiện quyển Quân Sử Không Quân Việt Nam Cộng Hòa do Liên Hội Ái Hữu Không Quân QLVNCH Úc Châu phát hành năm 2005, đã cho phổ biến bài viết Đề Nghị BỔ TÚC CHỈNH SỬASách QUÂN SỬ KHÔNG QUÂN VNCH.
Trong bài viết này (hiện được lưu giữ trên website Hội Quán Phi Dũng, chuyên mục “Quân Sử Không Quân”) NT Võ Ý không chỉ đưa ra đề nghị bổ túc và chỉnh sửa nội dung cuốn sách mà còn trình bày những công việc cụ thể cần làm và “mong quý chiến hữu trong Ban biên soạn, quý huynh đệ và các hậu duệ KQ khắp nơi, sẽ đón nhận đề nghị này và biết đâu... sẽ bổ túc, hiệu đính và tái bản QSKQ trong nay mai?”
Tuy nhiên nói về tính cách KHẢ THI, nếu công việc tái bản được trao cho Liên Hội Không Quân Úc Châu, chúng tôi xin thưa ngay: đây là một việc bất khả thi vì thiếu nhân lực và tài chánh.
Trước hết nói về nhân lực, “Ban Thực Hiện Quân Sử” đã không còn hiện hữu, chỉ còn hai, ba cựu thành viên “già yếu” đang cố gắng duy trì đặc san LÝ TƯỞNG Úc Châu.
Thứ hai, quan trọng hơn, về tài chánh chúng tôi chỉ có hai tàn tay trắng và không tin rằng sẽ nhận được sự yểm trợ mạnh mẽ như cách đây 20 năm.
Vì thế, nhân đánh dấu 20 năm ngày phát hành quyển Quân Sử Không Quân Việt Nam Cộng Hòa (2005-2025), chúng tôi chỉ xin mượn trang báo này để ghi lại công sức của các vị niên trưởng, chiến hữu KQ khắp nơi, các nhà sưu tầm đã cống hiến trong việc thực hiện cuốn sách, đồng thời bổ túc, hiệu đính một số chi tiết trong nội dung.
Bài viết hơi dài, xin cáo lỗi trước.
Diễn tiến thực hiện
Ý tưởng thực hiện một cuốn quân sử cho quân chủng Không Quân VNCH được cựu Trung táPhạm Văn Cần, nguyên Phi đoàn trưởng Phi Đoàn 427 “Thần Long” (C-7A Caribou) đưa ra vào năm 1998.
Thời gian này, NT Phạm Văn Cần đang đảm trách chức vụ Liên hội trưởng Liên Hội Ái Hữu Không Quân QLVNCH Úc Châu, nhận thấy sự cần thiết, tầm quan trọng của một cuốn Quân Sử Không Quân (QSKQ), ông đã viết một Thư Ngỏ gửi cảc hội đoàn và cá nhân Không Quân VNCH ở hải ngoại, đề nghị cùng nhau bắt tay vào việc thực hiện QSKQ, dự trù phát hành nhân dịp kỷ niệm 50 năm ngày thành lập quân chủng KQVNCH, 1/7/1955 - 1/7/2005.
Trong Thư Ngỏ, ông cũng cho biết Liên Hội Không Quân Úc Châu sẵn sàng làm trung gian liên lạc, đón nhận ý kiến.
Vì Hoa Kỳ là quốc gia có số lượng cựu quân nhân Không Quân định cư đông nhất - di tản năm 1975, vượt biên sau đó, hoặc đi theo diện HO - mấy chữ “Không Quân VNCH ở hải ngoại” ở đây phải được hiểu là “ở Hoa Kỳ”. Tuy nhiên hai năm sau ngày phổ biến Thư Ngỏ nói trên, ngoài một vài lá thư khích lệ mang tính cách cá nhân, NT Phạm Văn Cần đã không nhận được bất cứ hồi đáp nào từ Tổng Hội Không Lực cũng như các hội đoàn KQ ở Hoa Kỳ.
Trước sự bế tắc nói trên, trong Đại Hội liên bang cuối năm 1999 tổ chức tại thành phố Adelaide, thủ phủ tiểu bang Nam Úc, Ban biên tập đặc san LÝ TƯỞNG Úc Châu đã đề nghị KQ ở Úc đứng ra thực hiện một quyển sách nho nhỏ, dự trù gọi là “Sơ Yếu Lịch Sử Không Quân VNCH”, chỉ phát hành tại Úc Châu nhân dịp kỷ niệm 50 năm ngày thành lập quân chủng Không Quân VNCH, 1 tháng 7 năm 2005.
Ban biên tập LÝ TƯỞNG Úc Châu sẽ đảm trách việc biên soạn và in ấn. Ngân khoản thực hiện sẽ kêu gọi các Hội KQ ở Úc ứng trước tiền mua sách đồng thời kêu gọi anh em trong Hội KQ Victoria cho mượn vốn.
Nhưng khi tin này (chỉ thực hiện một quyển sách nho nhỏ) được lan truyền, nhiều vị niên trưởng và đàn anh KQ ở Hoa Kỳ đã liên lạc cổ vũ, khích lệ chúng tôi, trong đó có NT (Đại tá) Nguyễn Quang Tri, NT (Đại tá) Trần Phước, đàn anh Võ Ý, và nhất là NT (Thiếu tá) Trần Phước Hội, nguyên Liên đoàn trưởng Liên Đoàn Kỹ Thuật, CC20CT (Phan Rang), xuất thân Khóa 1 Rochefort, Cử nhân Sử học, người được xưng tụng là “cái tủ thuốc bắc của Không Quân” vì kiến thức và bộ nhớ của ông về quân chủng. Các vị này đã đề nghị Liên Hội KQ Úc Châu thay vì chỉ thực hiện một tập sách nhỏ hãy mạnh dạn thực hiện một quyển sách đúng với tầm vóc của một cuốn quân sử.
Qua năm 2001, anh em KQ Victoria được hân hạnh đón tiếp cựu Đại tá Vũ Thượng Văn, nguyên Tham mưu phó Kế Hoạch & Chương Trình, BTL/KQ, khi ông và phu nhân từ Pháp sang Úc thăm thân nhân. Biết được dự định của anh em KQ Úc Châu, ông đã ra sức khích lệ vì theo ông đây là một công việc vô cùng cần thiết mà trước năm 1975 ở BTL/KQ không ai chịu nghĩ tới!
Trước những sự khuyến khích đó, anh em LÝ TƯỞNG Úc Châu và Hội KQ Victoria quyết định... tới luôn: thực hiện một quyển quân sử đúng “tiêu chuẩn”.
Một Ban thực hiện Quân Sử được thành lập gồm sáu thành viên; ba người của tòa soạn LÝ TƯỞNG Úc Châu, ba người trong Ban chấp hành Hội KQ Victoria.
* * *
Được trao trách nhiệm biên soạn, tôi đã đề ra phương thức và chương trình làm việc như sau:
Năm 2001:
- Thu thập tài liệu từ những nguồn có sẵn trên Internet, của người Pháp, người Mỹ, của các vị niên trưởng trong quân chủng, trong đó có các bài Các cấp chỉ huy đơn vị đầu tiên của KQVNCH của cố Chuẩn tướng Phạm Ngọc Sang, Ngày thành lập Không Quân VNCH của Đại tá Huỳnh Minh Quang, Sơ lược về sự thành lập các đơn vị Không Quân của Trung tá Trần Mạnh Khôi, và loạt bài về lịch sử KQVN của Đại tá Trần Phước (Mệ), Đại tá Nguyễn Quang Tri, Thiếu tá Trần Phước Hội đã được phổ biến trước đó.
- Gửi thư mởi gọi các niên trưởng, chiến hữu KQ thuộc mọi ngành nghề, phi hành cũng như không phi hành, cung cấp bài viết, tư liệu, hình ảnh về ngành của mình: khu trục, vận tải, quan sát, trực thăng, kỹ thuật & tiếp vận, kiểm báo, phòng thủ, quân y hàng không, v.v...
- Soạn sẵn một sườn sách (dàn bài) chia ra làm ba thời kỳ: thành lập KQVN, phát triển, bành trướng.
Năm 2002-2003:
Biên soạn nội dung. Những khoảng trống (trong lịch sử quân chủng), những gì không rõ ràng, hoặc mâu thuẫn nhau (trong các nguồn tài liệu) sẽ được đúc kết và phổ biến rộng rãi dưới hình thức Thư tham khảo, mong sẽ nhận được sự bổ túc, giải đáp.
Năm 2004:
Hoàn chỉnh nội dung, trao cho KQ Vũ Văn Bảo (tòa soạn LÝ TƯỞNG Úc Châu) lay-out để đem đi nhà in.
* * *
Sau khi phổ biến Thông Báo việc thành lập Ban thực hiện QSKQ trên LÝ TƯỞNG của Tổng Hội, LÝ TƯỞNG Úc Châu, Đặc san Không Quân Bắc Cali, mời gọi các vị niên trưởng, chiến hữu KQ cung cấp tư liệu, bài viết về ngành nghề của mình, chúng tôi lần lượt nhận được các bài viết sau đây:
- Phân Đoàn Nữ Quân Nhân Không Quân của NT Nguyễn Thị Hạnh Nhơn
- Ngành Quan Sát trong KLVNCH của NT Võ Ý
- Ngành Trực Thăng trong KLVNCH của NT Đỗ Văn Hiếu
- Phi Đoàn 1 Khu Trục của NT Nguyễn Quang Tri
- Phi Đoàn 2 Khu Trục của NT Trần Bá Hợi
- Ngành Kỹ Thuật & Tiếp Vận trong Không Quân Việt Nam củaNT Trần Phước Hội
Riêng NT Trần Phước Hội ngoài bài viết nói trên còn cung cấp cho chúng tôi những bài cũ của ông viết về thuở ban đầu của KQVN, đồng thời cho mượn một số tài liệu của người Pháp (trong đó có cuốn La Reconquête de l’Indochine), và quan trọng hơn cả là cuốn QLVNCH trong giai đoạn hình thành 1946-1955 của Phòng 5 Bộ TTM, mà ông cho là cuốn quân sử với những mốc điểm thời gian chính xác nhất.
NT Nguyễn Quang Tri cũng thế, ngoài bài Phi Đoàn 1 Khu Trục ông còn gửi cho chúng tôi những bài viết của ông trước đó về sự hình thành và phát triển của KQVN nói chung, ngành khu trục nói riêng, và danh sách các khóa sinh VN tại Marrakech và Salon-de-Provence.
NT Nguyễn Thị Hạnh Nhơn
NT Nguyễn Quang Tri trong phái đoàn viếng thăm Hoa Kỳ năm 1959
Sau khi bắt tay vào việc biên soạn nội dung, trong hai năm 2002, 2003, tôi đã phổ biến ba Thư tham khảo về từng thời kỳ (thành lập, phát triển, bành trướng), trong đó đưa ra những câu hỏi cụ thể để các niên trưởng, chiến hữu KQ, và các nhà sưu tầm trả lời thẳng vào đề tài, hoặc bổ sung.
Sau cùng, vào đầu năm 2004, vì vẫn còn một vài nghi vấn, một số thắc mắc chưa được giải đáp, tôi đã gửi thêm Thư tham khảo cuối cùng với hy vọng sẽ được các niên trưởng, chiến hữu KQ giúp đỡ lần cuối.
Các Thư tham khảo số 1, 2, 3 của chúng tôi đã được nhiều niên trưởng, chiến hữu KQ khắp nơi quan tâm, giải đáp, cung cấp tài liệu hoặc giúp đỡ dưới một hình thức nào đó.
Nếu không tính hai vị NT “cơ hữu” của Ban biên soạn (có thể xem như cố vấn) là NT Nguyễn Quang Tri và NT Trần Phước Hội, chúng tôi đã nhận được sự giúp đỡ từ các NT sau đây:
- Võ Dinh (việc thành lập KQVN)
- Vũ Văn Ước (về Khóa 1HTQS, những ngày đầu của KQVN)
- Trần Phước (Khóa 1 Quan sát viên, những ngày đầu của KQVN)
- Vũ Thượng Văn (thời kỳ hiện đại hóa & bành trướng)
- Nguyễn Đức Hòa (ngành kỹ thuật)
- Ngô Khắc Thuật (ngành kỹ thuật)
- Trần Đình Hòe (ngành vận tải)
- Phạm Văn Cần (ngành vận tải)
- Nguyễn Quế Sơn (ngành vận tải)
Đặc biệt, một niên trưởng ẩn danh ở Pháp đã cung cấp nhiều chi tiết về hoạt động của Biệt Đội 615 (oanh tạc cơ phản lực B-57B Canberra) mà không có bất cứ tài liệu nào của Mỹ cũng như VN ghi lại.
Riêng NT Vũ Văn Ước, nguyên Chỉ huy trưởng Bộ Chỉ Huy Hành Quân Không Quân, đã cung cấp hàng trăm tấm hình trong bộ sưu tập của ông với những chú thích thật chi tiết liên quan tới Khóa 1 HTQS và hoạt động của KQVN trong giai đoạn hình thành. Nhờ những chú thích hình của ông, tôi đã hiểu biết thêm về “thuở ban đầu”, về những bậc “khai quốc công thần” của quân chủng.
Nhưng đáng kể nhất, đáng quý nhất (sau NT Nguyễn Quang Tri và NT Trần Phước Hội) phải là sự quan tâm, giúp đỡ của NT Võ Dinh, nguyên Tham mưu trưởng BTL/KQ.
Khi đọc được (trên LÝ TƯỞNG của Tổng Hội Không Lực) Thông báo về việc thực hiện cuốn QSKQ, chắc chắn NT Võ Dinh không nhớ tôi là ai (trước năm 1975 tôi chỉ tới tư gia của ông một hai lần để trao các hồ sơ mật của ông Từ Văn Bê), không biết các thành viên trong Ban chấp hành Liên Hội Không Quân Úc Châu, trong Ban thực hiện QSKQ là những ai.
Nhưng sau khi tôi gửi đi Thư tham khảo đầu tiên, NT Võ Dinh (tin rằng “mấy thằng nhỏ ở Úc mần thiệt”) đã là người trả lời sớm nhất, đầy đủ nhất về thời kỳ thành lập KQVN. Điều này cũng không có gì đáng ngạc nhiên bởi vì trước năm 1975 tôi đã được nghe ông Từ Văn Bê ca tụng NT Võ Dinh là nhân vật quan trọng bậc nhất trong những năm đầu và những năm cuối trong lịch sử hơn 20 năm của KQVN.
Trong những năm đầu, NT Võ Dinh đã đứng ra tiếp nhận 3 trong số 4 Căn Cứ Không Quân từ tay người Pháp: Căn cứ 1 (Nha Trang), 2 (Biên Hỏa) và 4 (Đà Nẵng).
Những năm cuối, NT Võ Dinh được Trung tướng Tư lệnh KQ Trần Văn Minh tin tưởng trao phó mọi việc trong giai đoạn hiện đại hóa và bành trướng quân chủng.
Vì thế, NT Võ Dinh đã giúp chúng tôi rất nhiều qua việc trả lời các câu hỏi liên quan tới hai giai đoạn nói trên.
Một trong những lá thư hồi đáp của cựu Chuẩn tướng Võ Dinh
Riêng NT Vũ Thượng Văn, nguyên Tham mưu phó Kế Hoạch & Chương Trình, BTL/KQ, trong thời gian thăm Úc đã kể lại cho tôi nghe những diễn tiến gây cấn (đôi khi thú vị) trong việc “đấu trí” với Bộ TTM và các quân binh chủng khác về những ưu tiên trong chương trình hiện đại hóa và bành trướng QLVNCH sau Tết Mậu Thân 1968. (NT Vũ Thượng Văn sang thăm Úc đúng vào thời gian xảy ra vụ khủng bố 11 tháng 9, 2001 nên bị kẹt ở Úc hơn một tháng!)
NT Phùng Văn Chiêu, thứ hai từ trái, và NT Huỳnh Hữu Hiền, bên mặt,
trong Đêm Không Gian 2013 tại Hoa Kỳ
trong Đêm Không Gian 2013 tại Hoa Kỳ
Về phần các hội đoàn và cá nhân KQ khác, chúng tôi đã được Tổng Hội Không Lực, các Hội KQ ở hải ngoại tiếp tay trong việc phổ biến các Thông báo, Thư tham khảo..., nhiệt tình nhất phải là Hội KQ Bắc Cali, tòa soạn LÝ TƯỞNG (của Tổng Hội) và các vị NT ở Pháp.
* * *
Bên cạnh công sức, sự giúp đỡ của các vị niên trưởng, chiến hữu KQ tôi không thể không nhắc tới sự hợp tác của các nhà sưu tầm, đa số thuộc giới trẻ, qua việc cung cấp tư liệu, sưu tầm, phục hồi hình ảnh có liên quan tới nội dung cuốn sách, như các bạn Đinh Trọng Vũ (con trai Trung tá KQ Đinh Trọng Mùi) ở Hoa Kỳ, Phạm Anh Tài (con trai Trung tá KQ Phạm Văn Cần), Vũ Khai Cơ, Trần Văn Quang ở Úc.
Quan trọng nhất là bạn Đinh Trọng Vũ, không chỉ gửi (cho mượn) hàng chục tài liệu (sách in, bản photocopy) của Pháp, Mỹ, Việt mà còn cung cấp những tài liệu liên quan tới Không Lực Hoa Kỳ và Không Quân Việt Nam mới được chính phủ Mỹ giải mật sau 30 năm, nhờ đó tôi có được những thông tin mới nhất, chính xác nhất.
Riêng bạn Vũ Khai Cơ, một nhà sưu tầm kiêm họa sĩ (digital) nổi tiếng đã cung cấp, sưu tầm, phục hồi nhiều hình ảnh hiếm quý để sử dụng trong cuốn QSKQ.
* * *
Cuối cùng, sau hơn 4 năm, công việc đã hoàn tất, cho dù không được hoàn hảo như mong muốn (tôi sẽ đề cập tới ở cuối bài viết).
Quyển Quân Sử Không Quân Việt Nam Cộng Hòa (ISBN: 0-646-44854-4) đã được long trọng phát hành trong buổi lễ kỷ niệm 50 năm ngày thành lập quân chủng, cũng là Đại Hội liên bang lần thứ 7 của Liên Hội Ái Hữu Không Quân Úc Châu, tổ chức tại thành phố Melbourne ngày Thứ Bảy, 2 tháng 7 năm 2005.
Trong số quan khách và chiến hữu KQ, thân hữu tới từ hải ngoại có:
- Cựu Trung tá Nguyễn Bá Thảo, Trưởng Khối CTCT, BCH/KT&TV/KQ, vị thượng cấp của tôi trước năm 1975
- Cựu Trung tá Nguyễn Quế Sơn (Hội trưởng Hội KQ Houston)
- Cựu Thiếu tá Trần Phước Hội, nguyên Liên đoàn trưởng Liên Đoàn Kỹ Thuật, CC20CT (Phan Rang)
- Cựu Thiếu tá Nguyễn Quý An (Phi Đoàn 219)
- Cựu Trung úy Bùi Tá Khánh (Phi Đoàn 219)
- KQ Nguyễn Văn Ngà (Canada)
- Hậu duệ (nhà sưu tầm) Đinh Trọng Vũ.
KQ Bùi Tá Khánh tại bàn VIP trong buổi phát hành QSKQ với các NT Trần Phước Hội, Nguyễn Quế Sơn, Nguyễn Quý An...
Cùng khoảng thời gian tại Hoa Kỳ, cuốn Quân Sử Không Quân đã được phát hành trong Đại Hội Kỹ Thuật & Tiếp Vận và Bô Lão KQ ở California nhân dịp kỷ niệm Ngày Không Lực trong kỳ nghỉ lễ Quốc Khánh Hoa Kỳ. Sau đó, KQ Bùi Tá Khánh, người tình nguyện làm đại diện LÝ TƯỞNG Úc Châu và Ban Thực Hiện QSKQ tại Bắc Mỹ đã gửi sách tới các cá nhân đã đặt mua.
Tại Ấu Châu, NT Nguyễn Long Nhan đã tình nguyện làm công việc phân phối.
Khen chê & Khuyết điểm
Là quyển QSKQ đầu tiên được thực hiện dưới dạng sách in, quyển Quân Sử Không Quân VNCH của Liên Hội Không Quân Úc Châu đã tạo sự chú ý rộng rãi tại hải ngoại. Tiếng khen cũng nhiều mà tiếng chê không phải không có.
Trước hết nói về “layout” và hình thức của cuốn sách (bìa cứng, đóng gáy, in trên giấy láng...) hầu như không có ai chê, còn về nội dung, chỉ tính trong tập thể cựu quân nhân KQ, đã có ba mức độ “đón nhận” sau đây:
- Khen. Thành phần này chiếm đa số, trong đó có nhiều vị niên trưởng như Võ Dinh, Vũ Văn Ước, Nguyễn Quang Tri, Trần Phước, Vũ Thượng Văn, Phùng Văn Chiêu, Nguyễn Long Nhan...
- Khen và nêu ra những khiếm khuyết. Thành phần này chỉ chiếm một thiểu số không đáng kể.
- Chê. Theo ghi nhận của chúng tôi (có thể không đầy đủ), chê công khai trên giấy trắng mực đen thì chỉ có hai người (trong quân chủng). Tuy chỉ có hai nhưng trong đó lại có một vị niên trưởng tên tuổi và bài viết của ông được phổ biến rộng rãi cho nên chúng tôi bắt buộc phải quan tâm.
Khuyết điểm mà vị niên trưởng ấy (nay đã qua đời) nêu ra là: nội dung khô khan, và không viết đầy đủ về mọi lĩnh vực, ngành nghề trong quân chủng, điển hình là thiếu các ngành Quân Y Hàng Không, Kiểm Báo, Quân Báo. Ông viết:
“Ngành Quân Y Hàng Không quan trọng như thế mà không được đề cập tới trong khi Phân Đoàn Nữ Quân Nhân Không Quân chẳng có mấy người lại được đưa vào quân sử”!
Khi vị niên trưởng ấy phê bình quyển QSKQ có nội dung “khô khan”, chúng tôi bắt buộc phải nhìn nhận. Trước năm 1975, tuy có thời gian giữ chức vụ Sĩ quan Báo chí CCKQ Pleiku nhưng dứt khoát tôi không phải là một nhà văn, nhà báo chuyên nghiệp cho nên viết lách “khô khan” cũng là một điều dễ hiểu, nên thông cảm.
Nhưng việc không đề cập tới một số ngành phải bị xem là một khuyết điểm. Tuy nhiên, xét tới nơi tới chốn, đây cũng chỉ là một khiếm khuyết ngoài ý muốn.
Xin được giải thích:
Như đã viết ở trên, sau khi phổ biến Thư thông báo việc thành lập Ban thực hiện QSKQ vào năm 2001, mời gọi các vị niên trưởng, chiến hữu KQ cung cấp tài liệu, bài viết về ngành nghề của mình, chúng tôi đã nhận được một số bài viết trong đó sớm nhất là bài Phân Đoàn Nữ Quân Nhân Không Quân của NT Nguyễn Thị Hạnh Nhơn, trong khi không có bài nào về các ngành Quân Y Hàng Không, An Ninh Không Quân, Kiểm Báo, Quân Báo, và Phòng Thủ.
Mãi tới giữa năm 2004, khi KQ Vũ Văn Bảo đã hoàn tất phần layout, chuẩn bị giao cho nhà in, chúng tôi mới nhận được bài Sự hình thành của ngành An Ninh Không Quân, một bài viết rất công phu của NT Đặng Hữu Hiệp, và tôi đã cố gắng cô đọng để anh Bảo tìm cách đưa vào nội dung cuốn QSKQ (đã được hoàn tất).
Chỉ sau khi sách đã được phát hành, chúng tôi mới thấy phổ biến trên các website Không Quân ba bài viết sau đây:
- Bộ Chỉ Huy Hành Quân Không Quân của NT Vũ Văn Ước.
- Quân Y Hàng Không của NT Y Sĩ Nghiêm Xuân Húc
- Liên Đoàn Kiểm Báo của NT Trần Đình Giao.
Thật đáng tiếc! Nếu chúng tôi có được ba bài nói trên trước “deadline” thì nội dung cuốn QSKQ đã đầy đủ, phong phú hơn nhiều, và Ban thực hiện QSKQ đã không phải nghe, đọc những lời chê trách nói trên.
Nhân tiện cũng xin lưu ý độc giả: tất cả mọi bài viết của các vị niên trưởng về đề tài QSKQ dù được hay không được sử dụng trong việc biên soạn cuốn QSKQ do Liên Hội Không Quân Úc Châu phát hành năm 2005, hiện nay vẫn còn được lưu giữ trên trang mạng Hội Quán Phi Dũng, chuyên mục “Quân Sử Không Quân”.
Riêng bản thân tôi, sau khi quyển QSKQ được phát hành, có cơ hội quen biết thêm nhiều vị đại niên trưởng và đàn anh trong quân chủng, đã xin giúp đỡ tài liệu, ký ức để viết một số bài mang tính cách bổ sung chi tiết cho cuốn sách, đăng trên đặc san LÝ TƯỞNG Úc Châu và được lưu giữ trên Hội Quán Phi Dũng (chuyên mục “Quân Sử Không Quân”), trong đó có ba bài sau đây:
- Ngành Khu Trục trong KLVNCH
- Ngành Vận Tải - Vận Tải Võ Trang - Không Thám trong KLVNCH
- Khóa 2 Hoa Tiêu Quan Sát
* * *
Sau khi trình bày nguyên đưa tới những khiếm khuyết nói trên, tôi không phủ nhận nội dung cuốn sách cũng có những chỗ sai do lỗi của cá nhân tôi - người trách nhiệm biên soạn - mà tôi đã hơn một lần đính chính trong các bài viết của mình, nay xin được nhắc lại hai cái “sai” quan trọng sau đây.
1-Phi vụ Bắc phạt của cố Đại tá Phạm Phú Quốc (trang 92)
Tất cả mọi phi vụ Bắc phạt của KQVN được nhắc tới trong quyển QSKQ đều được tôi trích từ hồi ký NhữngPhi Vụ BắcPhạt của KhôngQuânVNCH của cựu Trung tá KQ Trần Đình Giao, ngày ấy phục vụ tại Liên Đoàn Kiểm Báo.
Trong đoạn viết về phi vụ ngày 19/4/1965, do cố Đại tá Phạm Phú Quốc chỉ huy (và hy sinh), Trung tá Trần Đình Giao ghi lại: phi vụ gồm 6 phi tuần 18 chiếc A-1 Skyraider, mục tiêu là trục giao thông ở phía nam thành phố Vinh. Sau khi hoàn tất nhiệm vụ, tất cả phi cơ trở về an toàn nhưng khi bay ngang Hòn Cọp (Tiger Island), huyện Vĩnh Linh, cách vùng phi quân sự khoảng 5 dặm, cách bờ khoảng 30 km, thì bị hỏa lực bắn lên, Tiger Red 1 (Trung tá Phạm Phú Quốc) nhào xuống tấn công ổ phòng không và bị bắn, rớt gần bãi biển.
Thiếu úy huấn luyện viên khu trục Phạm Phú Quốc trong những ngày đầu của KQVN
(hình từ FB Không Lực VNCH)
(hình từ FB Không Lực VNCH)
Sau khi quyển QSKQ được phát hành, chúng tôi được cựu Trung tá Trần Mạnh Khôi, nguyên Phi đoàn trưởng Phi Đoàn 548 Ó Đen, ngày ấy có tham gia phi vụ Bắc phạt nói trên, gửi email cho biết Trung tá Trần Đình Giao đã “viết sai hoàn toàn”.
Sau đó, qua liên lạc với NT Trần Mạnh Khôi, tôi được ông thuật lại như sau:
Phi vụ ngày 19/4/1965 là một phi vụ tuần thám võ trang, gặp quân xa, trại lính địch thì cứ việc tấn công chứ không có mục tiêu nhất định.
Phi vụ chỉ gồm 6 phi cơ A-1H của hai Phi Đoàn 514, 518 từ Biên Hòa bay ra Đà Nẵng và xuất phát tại đây, được chia ra như sau:
- Phi tuần nặng được trang bị bom nổ, rocket, đại bác 20 ly:
1- Trung tá Phạm Phú Quốc, Tư lệnh KĐ23CT
2- Thiếu úy Nguyễn Đức Chương, PĐ518
3- Đại úy Đặng Thành Danh, Chỉ huy phó PĐ518
4- Thiếu úy Trịnh Bửu Quang, PĐ518
- Phi tuần hộ tống được trang bị rocket và đại bác 20 ly:
1-Đại úy Chế Văn Nghĩa, Chỉ huy trưởng PĐ514
2-Thiếu úy Trần Mạnh Khôi, PĐ518
"Phi Long" Trần Mạnh Khôi, thập niên 1960
Sau khi cất cánh, bay tới Mỹ Khê, Trung tá Phạm Phú Quốc ra lệnh xuống thấp, bay sát mặt nước dọc theo bờ biển, đến nam Hà Tĩnh thì lấy hướng tây bay vào đất liền, rồi bay dọc theo Quốc lộ 1 xuôi nam, các phi cơ bay rất thấp (khoảng 50 feet trên mặt đất) để tránh radar.
Khoảng chừng 5 phút sau, số 4 (Thiếu úy Trịnh Bửu Quang) la lên mình bị bắn, thế là ông Quốc (số 1) múc lên quay lại 180 độ và bắn rocket xuống địch quân, cùng lúc tàu của ông bị trúng đạn phòng không, cháy và nổ trên cao độ khoảng hơn 1000 feet.
Như vậy, chiếc A-1H của Trung tá Phạm Phú Quốc bị bắn hạ trên đất liền ở tỉnh Hà Tĩnh chứ phông phải “trên đảo Hòn Cọp, huyện Vĩnh Linh, cách vùng phi quân sự khoáng 5 dặm, cách bờ khoảng 30 km” như Trung tá Trần Đình Giao đã viết.
Những diễn tiến trong việc bốc mộ cố Đại tá Phạm Phú Quốc sau đó 33 năm (1998) cho thấy ngày ấy ông bị rớt tại Hà Tĩnh, một cách chính xác là xã Thạch Trung, huyện Thạch Hà, tỉnh Hà Tĩnh.
Sau khi bị bắn hạ, thi hài của ông Quốc được dân làng chôn ở gần đó, tới năm 1976 được lệnh bốc cốt đem tới chôn ở nghĩa trang Cồn Cổ của xã Thạch Trung.
Theo suy diễn của tôi, rất có thể tên gọi “Cồn Cổ” của nghĩa trang xã Thạch Trung đã khiến Trung tá Trần Đình Giao hiểu lầm đây chính là đảo “Cồn Cỏ” ở ngoài khơi Vĩnh Linh, vốn còn được gọi là “đảo cọp” (Tiger Island), đưa tới cái sai đáng tiếc nói trên.
2- Skyraider từ TSN và Bình Thủy (trang 198)
Trong đoạn viết về sự chiến đấu dũng cảm của KQVN vào những giờ phút cuối (trang 198-199), trong đó có bốn chiếc A-1Skyraider, hai của Phi Đoàn 514 cất cánh từ Bình Thủy, hai của Phi Đoàn 518 cất cánh từ Tân Sơn Nhứt, nhưng vì một nguyên nào đó (lơ đãng, bất cẩn) tôi đã viết cả bốn chiếc đều từ Bình Thủy bay lên.
Thực ra chi tiết “sai” này cũng không quan trọng tới mức cần phải đính chính nhưng vì có liên quan tới một “người hùng Không Quân” nên bắt buộc phải sửa lại cho chính xác.
“Người hùng Không Quân” ấy chính là cố Thiếu tá Trương Phùng, Phi Đoàn 518, cùng với phi hành đoàn Tinh Long 7, được ghi nhận là những nhân viên phi hành sau cùng của KQVN hy sinh khi thi hành nhiệm vụ bảo quốc trấn không.
Thay lời kết
Cách đây gần hai năm, chắc hẳn phải có những độc giả sau khi đọc bài Đề Nghị Bổ Túc Chỉnh Sửa Sách Quân Sử Không Quân VNCH của cựu Trung tá Võ Ý rồi đọc lời “thoái thác” của Liên Hội Không Quân Úc Châu và Ban điều hành Hội Quán Phi Dũng đã phải “buồn 5 phút”.
Chính chúng tôi cũng buồn - chắc chắn “buồn hơn 5 phút” - nhưng biết sao hơn. Thành thử hôm nay, nhân dịp đánh dấu 20 năm ngày phát hành quyển Quân Sử Không Quân VNCH, tôi viết bài này để mọi người thấy rõ thêm tính cách bất khả thi của công việc mà NT Võ Ý đề nghị!
Và đây có lẽ cũng là cơ hội cuối cùng nhắc tới quyển Quân Sử Không Quân, chúng tôi xin mượn trang báo này để tưởng nhớ và cám ơn các vị niên trưởng trong quân chủng đã tận tình giúp đỡ, hướng dẫn chúng tôi trong công việc biên soạn mà nay đã ra đi (theo thứ tự thời gian):
Cố Thiếu tá Trần Phước Hội (1931-2008)
Cố Đại tá Vũ Văn Ước (1930-2010)
Cố Đại tá Nguyễn Quang Tri (1932-2012)
Cố Đại tá Phùng Văn Chiêu (1928-2017)
Cố Chuẩn tướng Võ Dinh (1929-2017)
Cố Trung tá Nguyễn Thị Hạnh Nhơn (1927-2017)
Cố Đại tá Trần Đình Hòe (1931-2018)
Cố Trung tá Nguyễn Đức Hòa (1930-2021)
Cố Trung tá Phạm Văn Cần (1938-2021)
Cố Đại tá Vũ Thượng Văn (1931-2025)
Và các vị còn tại thế, cách riêng NT Trần Phước (bút hiệu Mệ), NT Võ Ý, NT Trần Bá Hợi, NT Trần Mạnh Khôi.
* * *
Sau cùng, với tư cách người phụ trách biên soạn quyển QSKQ, tôi xin được mạn phép “tuyên dương công trạng” các thành viên trong Ban thực hiện QSKQ ngày ấy đã hy sinh bao công sức, tài lực để có thể tiến hành và hoàn tất việc thực hiện cuốn sách.
- KQ Phạm Công Khanh (PĐ-219), Trưởng ban Thực hiện
- KQ Vũ Văn Bảo (PĐ-237), phụ trách layout, ấn loát
- KQ Trần Ninh (SĐ6KQ), phụ trách liên lạc, vận động
- KQ Nguyễn Văn Dũng (TTHLKQ), phụ trách tài chánh
- KQ Nguyễn Văn Hùng (SĐ1KQ), phụ trách tài chánh
BTH/QSKQ, từ trái, Vũ Văn Bảo, Trần Ninh, Phạm Công Khanh, Nguyễn Văn Dũng, Nguyễn Văn Hùng, Nguyễn Hữu Thiện
Trách nhiệm nặng nề nhất phải là của anh Vũ Văn Bảo, xưa nay chỉ biết thực hiện đặc san LÝ TƯỞNG Úc Châu theo lối “thủ công nghệ” nay phải học hỏi và thông suốt kỹ thuật layout (Adobe InDesign CS5-CS6) để thực hiện một cuốn sách đúng nghĩa “sách”. Sau mấy năm liên tục cứ về tới nhà là ngồi vào bàn mở máy computer, cặm cụi học hỏi, thực tập cho tới khuya. Hậu quả, khi quyển QSKQ được trình làng gần 5 năm sau đó, tóc trên đầu chàng đã thưa đi một nửa!
Anh Phạm Công Khanh thì tận dụng sự quen biết của mình với các niên trưởng để xin cung cấp tài liệu, anh Trần Ninh thì bôn ba hải ngoại (từ Bắc, Nam Cali tới St Louis MO, sang Houston TX...) để liên lạc, vận động.
Hai anh Nguyễn Văn Dũng, Nguyễn Văn Hùng thì lo... kiếm tiền in sách!
Cũng nên biết, chi phí ấn loát hơn 1000 cuốn QSKQ lên tới 40.000 Úc kim (khoảng 30.000 Mỹ kim) theo thời giá vào năm 2005.
Sau các cuộc vận động, tiền ứng trước (cho số lượng sách đặt mua) của các Hội Không Quân ở Hoa Kỳ, Âu Châu và Úc Châu được khoảng 1/3; 2/3 còn lại, chúng tôi kêu gọi anh em trong Hội KQ tiểu bang Victoria cho vay... vô thời hạn. Vô thời hạn bởi chúng tôi không thể đoán trước tương lai của cuốn sách.
May thay, mọi việc diễn ra tốt đẹp ngoài sự mong muốn: anh em trong Hội đã “tranh nhau” cho mượn tiền; và sau đó, chỉ trong vòng 5 năm chúng tôi đã hoàn trả đầy đủ!
* * *
Nay, 20 năm đã trôi qua kể từ ngày quyển Quân Sử Không Quân VNCH được phát hành, cũng là dịp kỷ niệm 70 năm ngày thành lập quân chủng thân yêu, một lần nữa chúng tôi xin chân thành cảm tạ và tri ân các niên trưởng, chiến hữu KQ, còn tại thế hay đã ra đi, ngày ấy đã bằng cách này cách khác góp phần mình vào việc thực hiện cuốn sách, cho dù không được hoàn hảo như mong muốn, cũng ghi lại được sự hiện hữu và vị trí xứng đáng của một không lực anh hùng trên dòng lịch sử.
Nguyễn Hữu Thiện
Melbourne, Úc-đại-lợi, tháng 6/2025
ĐẶT MUA QUÂN SỬ KHÔNG QUÂN
Hiện nay chúng tôi vẫn còn giữ một số QSKQ, độc giả muốn đặt mua có thể liên lạc về một trong hai địa chỉ dưới đây:
ÚC CHÂU:
Vũ Văn Bảo
3/19 Olympic Ave
Springvale South VIC 3072
Australia
Email: bao_237@yahoo.com.au
HOA KỲ:
Bùi Tá Khánh
3301 E. 102nd Ct,
Thornton, CO 80229
USA
Email: khanhbui@yahoo.com
Comment